درس مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان

تاريخ : دو شنبه 9 بهمن 1391برچسب:درس مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان,کمک اموزشی اول دبیرستان,کمکاموزش دبیرستان,,

| 16:11 | نویسنده : مهدی بهرامی

فصل: اول
شکل گیری زندگی اجتماعی

ويژگي هاي دوره ی کودکی : وابستگی به بزرگترها ،احساس بی مسئولیتی ، حال زندگی کردن
دروره ی نوجوانی وجوانی: اندیشیدن به آینده ، احساس مسئولیت ، تفکّر مستقل ،تصمیم گیری .
نتایج عدم شناخت از محیط اجتماعی : شکست
اگر بدون شناخت درست از شرایط سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی، تصمیم گیری وعمل کنیم شکست می خوریم .
نمونه ها:
* اگر بدون شناخت از شرایط اقتصادی واجتماعی دست به انتخاب شغل بزنیم شکست می خوریم .
* اگر بدون شناخت از محیط اجتماعی دست به انتخاب همسر بزنیم در زندگی شکست می خوریم.
* اگر بدون شناخت از محیط اجتماعی دست به فعالیت سیاسی بزنیم شکست می خوریم.

شناخت ناقص: شناختی که بر اساس احساسات باشد . موجب شکست می شود.
شناخت کامل : شناختی که بر اساس واقعیت باشد موجب موفقیت می شود.

انواع شناخت جامعه :
1- شناخت حاصل از زندگی : با زندگی در جامعه به دست می آید. فرد از تجربه خودویا با استفاده از تجربه ی دیگران از طریق پرسیدن به این شناخت دست می یابد.
2- شناخت علمی : مطالعه منظم و دقیق رفتار انسان ها و بررسی تحولات در جوامع مختلف توسط عالم اجتماع.
شناخت علمی توسط عالم اجتماعی صورت می گیرد.
علت خود کشی از نظر مردم : مشکلات طاقت فرسای زندگی ،جنگ آشوب وفقر

علت خود کشی از نظر عالم اجتماع : کاهش همبستگی فرد با دیگران ورشد فردیت وخودکشی در دوره ی رفاه اقتصادی بیش تر می شود.
* رابطه شناخت حاصل از زندگی و شناخت علمی : شناخت حاصل از زندگی مفید و سودمند است ولی شناخت علمی آن را تکمیل و تصحیح می کند .
شناخت علمی : مثال : 1- کشف حركت زمین به دور خودش و يا بدور خورشیدتوسط منجم 2- کشف نیروی جاذبه زمین توسط عالم علوم تجربی "فیزیکدان"

* تعامل وتلاش افراد برای بر قراری رابطه با دیگران نشان دهنده اجتماعي بودن انسان است.
مثلاً: باز کردن سر صحبت در اتوبوس ، نگاهی محبت آمیز ، تعارف کردن ، لبخندی دوستانه ، احوال پرسی
فلاسفه معتقدند انسان بالطبع اجتماعی است یعنی «طبیعت وسرشت انسان اورا به سمت زندگی اجتماعی می کشاند» چرا؟ به دلیل رفع نیازهای انسان ، زیرا فرد براي رفع نيازهايش مجبور به بر قراری رابطه با دیگران است.
تعامل اجتماعی : هر گاه عمل یک فرد به صورت طبیعی پاسخ فرد دیگری را به دنبال داشته باشد. بین آنها رابطه ای بر قرار می شود. که به آن تعامل اجتماعی می گویند.
مثلاً: سلام کردن وپاسخ دادن به سلام ، تعارف کردن و تشکر کردن
شکل گیری «ما»:هر گاه افرادی که با هم تعامل اجتماعی دارند نکات مشترک و مشابهت های بین خود و دیگری را مي يابند و آن را تقویت می کنند. «ما»شکل می گيرد.
مثلا: ما دانش آموزان ، ما همشهری ها ، ما هم محله ای ها ، ما هموطنان ،ما همکاران ، ما آشنايان آقاي...
نکات مشترک بین ما کلاس اولی ها : 1- پایه مشترک 2- کتاب های مشترک 3- کلاس مشترک 4- معلمین مشترک 5- گروه سني مشترک 6- جنسيت مشترك

انواع ما
مای سطحی : زود از بین می رود ، مثلاً مای همسفران (مسافران اتوبوس) مای تماشاچیان فوتبال
مای عمیق: نکات مشترک و مشابهات زیاد است. و افراد رابطه نسبتاً پایداری با هم دارند. مای همکلاسی ها ، مای همكاران
مای عمیق به گروه تبدیل می شود.
تعريف گروه : افرادی که خود را «ما» می دانند و با هم تعامل نسبتاً پایداری دارند.

ویژگی هنجار : 1- جزیی 2- قابل مشاهده.
هنجار(الگوی عمل ): رفتار هایی که فرد با عضویت در گروه باید انجام دهد واگر انجام ندهد مجازات می شود.
هنجارهای کلاس : به موقع آمدن در كلاس، اجازه گرفتن ، گوش دادن به درس ،صحبت کردن با معلم ،درس خواندن .
هنجار های خانواده : به حرف پدر ومادر گوش دادن ، کمک کردن ، با اجازه پدر ومادرکاری را انجام دادن ، سلام و احوال پرسی كردن ،
هنجارها در تیم فوتبال : پاس دادن به همدیگر ، توب را درمحدوده زمین حرکت دادن ، خطا نکردن ، توپ را پا زدن ، دروازه بانی کردن
ویژگی ارزش : 1- کلّی 2- غیر قابل دیدن وذهنی هستند.
ارزش : امور مهمی هستند که مطلوب افراد می باشند و افراد از رسیدن به آن ها خوشحال و از نرسیدن به آنها ناراحت می شوند.
ارزش در کلاس : قبولی، نظم ، احترام ، صمیّمیت ، همکاری
ارزش در خانواده : احترام ، صداقت ، همکاری ، محبّت ، پیشرفت ، مسئولیت پذیری ، نظم
ارزش در گروه سرزمینی (ملت): وحدت ، همبستگی ، یکپارچگی ، استقلال ، آزادی ، دفاع از کشور

با توجه به ارزش عزت واستقلال افراد چه الگوهای عملی را باید رعایت کنند؟
1- افراد خود را ملزم به دفاع از کشور می دانند.
2- برای دفاع از کشورجان خود را فدا می کنند.
3- از پیشرفت هاي کشور خوشحال می شوند.
4- در صورت توهین به شخصیت های کشوری از خود واکنش نشان می دهند.

رابطه گروه ها با یکدیگر: بر اساس ارزش ها و هنجار ها (الگوهای عمل) شکل می گیرد که2حالت دارد:
1- متضاد : تضاد در ارزشها وهنجارها
2- هماهنگ : هماهنگي در ارزشها و هنجارها
ازرش های هماهنگ برای خانواده و مدرسه : نظم ،احترام ،همکاری پیشرفت ، صداقت .
ارزش های متضاد در خانواده و مدرسه : برخي خانواده ها تاکید بر اسراف و ریخت وپاش دارند ولي مدرسه تاكيد برصرفه جويي دارد.
برخی خانواده ها پای بند به رعایت حجاب نیستند. ولي در مدرسه تاکید بر پوشش و حجاب کامل دارند.
هنجار ها یا الگوی عمل هماهنگ در خانواده و مدرسه : به موقع آمدن و رفتن ، اجازه گرفتن،کمک کردن به یکد یگر
انواع تضاد : تضاد مفید وتضاد غیر مفید
تضاد مفید : تضادی که موجب تحول در جامعه می شود.
تضاد غیر مفید : تضادی که موجب جنگ ونابسامانی و اختلاف در جامعه می شود .
مثال برای انواع تضاد : اختلاف قومی و قبیله ای (مضر)- تضاد طبقاتی (مضر)- وجود احزاب با آرمان های مختلف (مفید)- رقابت تیم های ورزشی (مفید)- رقابت بین دانش آموزان (مفید)

چرا اختلاف قومی و قبیله ای در جامعه مضر است ؟ زیرا موجوديت گروه ملت را به خطر می اندازد و وحدت ملی را از بین می رود.
چرا وجود احزاب یا آرمان های مختلف در جامعه مفید است ؟ زیرا موجب کنترل دولت مردان و حفظ منافع عمومی جامعه می شود.
گروه «ملت» : کلی ترین "ما "که یک واحد تقریباً مستقل است.
ویژگی های گروه ملت :
سرزمینی مشخض دارند ، نظام سیاسی یا حکومت مستقل دارند.
گروه هایی که درون گروه ملت قرار دارند : گروه های قومی ، سیاسی ، مذهبی ، اقتصادی ، احزاب وانجمن ها ، تشکل های غیر دولتی و...
ارزش های اين گروهها با گروه ملت متضاد (مغایر) است:
1- گروه های قومی که خواستاراستقلال هستند.
2- گروه های سیاسی که می خواهند حکومت را ازبین ببرند.
3- گروه های سرمایه دارانی که به مقابله با سیاست هاي اقتصادی دولتها می پردازند.
الگوهای عمل کدام گروه ها با گروه ملت متضاد است:
1-قاچاقچیان مواد مخدر که با قاچاق مواد مخدر جوانان یک کشور را نابود می کنند.
2- باند های رشوه بگیر در ادارات دولتی (کار قاچاق کن ها )
*حد كلي هما هنگی و تعارض در جامعه را گروه ملت مشخص می كند.
تاثیرات گروه بر فرد:
1-شکل گیری خود آگاهی 2- شکل گیری جهت گیری
1- شکل گیری خود آگاهی : هر فرد با بر قراری رابطه با دیگران وشنيدن اظهارنظرهای آن ها در مورد خودش به وجود برخی صفات در خودش پی می برد وانتظاررفتارخاصي رااز دیگران دارد. مثلاً: یک فرد با هوش از دیگران انتظار احترام را دارد.
* عبارت«هر فرد خود را در آیینه ی دیگران می بیند و می شناسد .‌‌» بیانگر شکل گیری خود آگاهی در فرد است .
شکل گیری جهت گیری: وقتی فرد به عضویت یک گروه در می آید گروه افکار ، احساسات و اعمال ورفتار فرد را جهت می دهد.مثلا با كساني كه قبلا دوست نبوده دوست مي شود و يا بالعكس با كساني كه قبلا دوست بوده قطع رابطه مي كند.
دلایل اهمیت گروه برای جوان :
1- گروه اتکا به نفس را در فرد بالا می برد .
2-گروه فرد را برای ورود به نقش های آینده درجامعه آماده می كند.
3-گروه جهان اجتماعی پیرامون فرد را گسترش می دهد.
4-گروه فرد راازحالت انفعالی به حالت فعالی درجامعه تبدیل مي کند.

* گروه ها در ارتباط با جامعه مانند شمشیر دو دم عمل می کنند. یعنی هم می توانند موجب حفظ و تحکيم ارزش های جامعه شوند وهم می توانند موجب تخريب و نابودی ارزش ها در جامعه شوند.
آسیب گروه : حالت هایی که موجب ناهماهنگی گروه وجامعه می شود.
آسیب های گروه : دوگانگی ارزشی ، بیگانگی با جامعه ، مطلق گرایی گروهي، تقلید وشخصیت تابع
دوگانگی ارزشی :
حالتی است که فرد در عضویت گروههاي مختلفی مانند: خانواده و گروه دوستان قرار می گیرد ودرهر یک از این گروه ها یک ارزش برای فرد مهم تر است و در نتیجه فرد در پذیرش ارزش این گروهها دچار شک وتردید می شود.مثلاً : خانواده تاکید برارزش اجرای احکام دینی دارد در حالي که گروه دوستان مثلاً به این ارزش اعتقاد ندارند.
تاثیرات دو گانگی ارزشی در فرد :
1- فرد نسبت به ارزش های جامعه و گروه هر دو تردید خواهد کرد.
2- فرد در تصمیم گیری ها دچار تردید خواهد شد .
3-فردشخصیت متزلزلی خواهد داشت .
4- فرد دچار افسردگی و نگرانی شدید می شود.

بیگانگی در جامعه : حالتی که فرد با عضویت در گروهي كه ارزش های جامعه در آن رعایت نمی شود؛ ارزش های گروه خود را بر ارزش های جامعه ترجیح مي دهد.

اثرات بیگانگی از جامعه بر فرد :
1- فردنسبت به ارزشهای جامعه یا بخشی از آنها بی اعتقاد خواهدشد .
2- فرد در جهت برخورد با ارزش جامعه عمل خواهد کرد.
3- وي به فردی نا به هنجار در جامعه تبدیل می شود.
مطلق گرایی :
حالتی که فرد با عضویت در گروه فقط ارزش های گروه خود را درست می داند. وبه آن اعتقاد دارد.
آثار مطلق گرایی بر فرد :
1- فرد انتقاد نمی پذیرد.
2- فرد در مقابل انتقاد دیگران واکنش شدید نشان می دهد .
3- تعصب نسبت به گروه چشم اورا بر حقایق می بند
4- گرایش به دیکتاتوری جزب شخصیت وی می شود.

نمونه های از مطلق گرایی در تاریخ : گرایشات انحرافی خوارج در صدها سال پیش ؛ حکومت هاي فاشیستی و دیکتاتوری وکمونیستی در دوره جدید.
آثار مطلق گرایی در جامعه :
1- تضاد و اختلاف
2- در گیری برای حذف یکدیگر
3- به وجود آمدن حکومت جنگل
4- سرانجام نابودی همه ی منافع مادی و معنوي جامعه .
تبعیت بی چون چرا : حالتی که فرد با عضویت در گروه شخصیت مستقل خود راز دست می دهد به موجودی تابع برای تحقق اهداف رهبران گروه تبدیل می شود.
آثارتبعیت بی چون چرا : 1- فرد توانایی اندیشیدن را از دست می دهد
2-فرد نمی تواند مستقل تصمیم بگیرد وعمل کند.
3- به شخصیت تابع تبدیل می شود
نمونه از گروه هایی که شخصيت تابع ایجاد می کنند : گروههاي خلافکار ، تبهکار وسازمانهای سرّی ومخفی

فصل (1) شكل گيري زندگي اجتماعي "
الف : صحيح يا غلط جملات زير را مشخص كنيد.
1- شناخت حاصل اززندگي شناخت علمي را تكميل وحتي تصحيح مي كند.ص ( ) غ ( )
2- اختلاف ميان احزاب با آرمان هاي گوناگون مضر است . ص ( ) غ ( )
3- گرايشات انحرافي خوارج از ثمرات تلخ مطلق گرايي است . ص ( ) غ ( )
4- از نظر عالم اجتماعي خود كشي با كاهش فرديت و رشد همبستگي افزايش مي يابد. ص ( ) غ ( )
5- فردي كه ارزش هاي گروهي را بر ارزش هاي جامعه ترجيح مي دهد به بيگانگي از جامعه گرفتار شده است . ص ( ) غ ( )
ب: از ميان گزينه ها گزينه ي درست را انتخاب كنيد.
1- كدام يك از موارد زير مربوط به دوره ي نوجواني نسيت.
الف : تصميم گيري مستقل ب : زندگي در زمان حال ج: به عهده گرفتن مسئوليت خود وديگران د: به فكر آينده بودن
2-از نظر عالم اجتماعي خودكشي چه هنگامي بيشتر رخ مي دهد .
الف: كاهش همبستگي - رشد فرديت - جنگ وآشوب ب: رشد همبستگي – كاهش فرديت – جنگ و اشوب ج: كاهش همبستگي رشد فرديت – صلح و ارامش د: كاهش همبستگي – رشد فرديت – صلح و رفاه
3- روابط فرد با ديگران و طرز تلقي آنان نسبت به او باعث ميشود كه .............. شكل بگيرد.
1- هنجار 2- ارزش 3- تعامل اجتماعي 4- خود آگاهي
4- حالت ضعيف تر مطلق گرايي گروهي كدام است
1- خود خواهي 2- گروه گرايي 3- بيگانگي از جامعه 4- دو گانگي ارزشي
5- ايجاد شخصيت متزلزل مربوط به عوارض كدام آسيب گروه است .
1- دو گانگي ارزشي 2- مطلق گرايي گروهي 3- بيگانگي از جامعه 4- گروه گرايي
پ – جاهاي خالي را با كلمات مناسب پر كنيد.
1- فرد در سنين كودكي بيشتر نقش .......... دارد ودر دوره ي نوجواني ......... مي شود.
2- فرد در تصميم گيري دچار ترديد خواهد شد ويا افسرده و پر خاشگر ، اين عوارض ناشي ازآسيب .................. است .
3- فرد در گروهي عضويت دارد كه تنها ارزشهاي گروه خود را درست مي داند ، اين از مشخصه ي آسيب ................ است.
4- من از اسراييل بيزارم زيرا به مسلمانان خيانت مي كند ، اين موضع از .............. است .
5- هنگام هجوم دشمن ما حاضريم جان خويش را فدا كنيم .اين موضع نوعي ............ است .
ت- هر يك از موارد ستون (الف ) با كدام يك از موارد ستون ( ب ) ارتباط دارد.
1 – عملي كه پاسخي را از ديگران برانگيزاند. ( ) الف : آرمان اجتماعي
2- فرد منافع خود را بر منافع جامعه ترجيح مي دهد. ( ) ب: هر فرد خود را در آ آينه ديگران مي بيند
3- رابطه ي فرد وگروه برارزش و احترام و انتظارات او
از ديگران اثر مي گذارد.( ) ج: گروه ملت
4- آنها در ارتباط با جامعه مانند شمشير دو دم اند. ( ) د: گروه گرايي
5- حد هماهنگي و تعارض در جامعه را مشخص مي كند.( ) ه : گروهها
ر: تعامل اجتماعي
ت: به سئوالات زير پاسخ كوتاه دهيد.
1-گروه را تعريف كنيد . آيا تما شا گران فوتبال را مي نوان گروه ناميد.
2-گروه ملت چيست ؟
3- فردي كه انتقاد نمي پذيرد و تعصب چشم او را برحقايق مي بندد به كدام آسيب گروهي گرفتار شده است ؟
4- ارزش هاي گروه مسلمانان را نام ببريد . 4 مورد
5- آثار مطلق گرايي گروهي را بر جامعه بنويسيد.
ث- سئوالات زير را توضيح دهيد.
1- علت خودكشي را از نظر شناخت حاصل از زندگي و شناخت علمي با هم مقايسه كنيد.
2-دو مورد از نظر ها و اعتقاد هاي خود را طوري بنويسيد كه يكي از موضع من و ديگري از موضع ما باشد ( با ذكر دليل براي هر كدام )
3- كسي كه خود را ايراني مي داند و عزت و استقلال را به عنوان دو ارزش پذيرفته است چه الگو هاي عملي بايد داشته باشد ؟
4- گرو ههاي درون ملت با هم چه مي كنند ؟
5- از ميان تضاد هاي زير كدام يك مفيد است ؟ چرا ؟ 1- تضاد طبقاتي
2- اختلاف احزاب با آرمانهاي مختلف